“Ho, ho, ho, ho! Merry Christmas!” Manon blijft aan de grond genageld staan als ze de zware stem boven zich hoort en ze laat bijna de zwarte map op de grond vallen.
“Mijn zingende mistletoe!” Aleona lacht en wijst naar de groene streng takjes boven haar hoofd. “Daar zit-ie.”
Manon zet de map op de grond en kijkt naar de kerstbal, die zich als een gapende mond open en dicht klapt bij het zingen van Rudolph the rednose reindeer. Het ding heeft ook kleine, zwarte steekoogjes. “Maar goed dat ik Bobbe niet bij me heb. Dan had je het aardig bij haar verbruid.”
“Hoezo?” Aleona pakt Manon’s jas aan. “Is hij er bang voor?”
“Als de dood. Ik had zo’n kerstboompje. Twee jaar geleden is dat ding zingend op Bobbe gevallen. Die durfde daarna niet in een cirkel van 3 meter rond dat boompje te komen. Ik heb hem toevallig vanmiddag gedumpt bij mijn zus .”
“Bij Kim? Maar die is toch weer terug naar Amerika.”
“Ik heb nog meer zussen. Hij is naar Nijsje gegaan. Die heeft drie kinderen en daar is ons kerstboompje met gejuich ontvangen.”
“Arme Bobbe.” Aleona opent de deur naar de woonkamer voor Manon. “Waarom is ze er niet bij?”
“Ze is nog bij een vriendin.” Manon werpt nog snel een blik in de spiegel in de gang en woelt even met haar handen door haar haar. “Ik moest met mijn moeder naar het ziekenhuis.”
“Toch niet ernstig?” Aleona draait zich om.
“Wat is ernstig.” Manon wappert met haar hand. “Ze krijgt chemo.”
“Ik wist niet dat je moeder kanker had.” Aleona kijkt haar meelevend aan.
“We hebben het er nooit over gehad.” Zegt Manon. “Op gegeven moment wordt het een soort normaal, dus heb je het er ook niet meer zo veel over. Ze is al weer met haar tweede serie kuren bezig, dus het wordt bijna gewoon. Alleen had ze dit keer een nieuwe verpleegster die het infuus in haar hand probeerde te prikken, dat lukte niet en ze deed mijn moeder echt pijn. Ik kan best wel wat hebben, maar ik vind het heel vervelend dat ze dan zo onnodig zit te lijden.”
“Ja, dat is moeilijk.” Aleona legt even haar hand op Manon’s schouder en trekt haar vervolgens mee de warme, gezellige woonkamer binnen. “Suna is er al.”
“Manon!” De kleine vrouw met de wilde haardos maakt zich los uit de grote bank met de Elviskussens en loopt op hen toe. Ze pakt Manon’s handen vriendschappelijk tussen haar mollige handjes. “Hoe gaat het?”
“Ja, wel goed.” Manon trekt haar handen voorzichtig terug.
“Waar is je map?” Suna kijkt Manon vragend aan en werpt vervolgens een verwijtende blik op Aleona. “Je hebt het haar toch gevraagd?”
“Natuurlijk.” Stelt Aleona haar gerust. “Hij staat in de gang.”
“Zal ik hem pakken?” Suna loopt naar de deur.
“Kalm aan, Susu.” Aleona gaat zitten. “Eerst even rustig je thee opdrinken.” Ze legt een dikke plak cake voor Manon op een schoteltje en schenkt een kop thee in. “We hebben weer wat te vieren.” Ze schuift de cake en thee naar Manon toe.
“Iets te vieren?” Manon kijkt even naar Suna. “Tookie is toch geëxecuteerd?”
“Onbeschaafde barbaren, die Amerikanen.” Suna’s koolzwarte ogen spuiten gif.
“Maar ze hebben nu gelukkig wel tegen de verlenging van de Patriot Act gestemd.” Aleona wijst op een e-mail die voor haar ligt.
“Patriot Act...” Manon kijkt haar aarzelend aan. “Wat is dat ook al weer?”
“Een vrijbrief om te kunnen martelen.” Zegt Suna.
“Een nationale antiterreurwet die tijdelijk is ingesteld naar aanleiding van de aanslagen van 11 september en die de onderzoeks- en opsporingsbevoegdheden naar terrorismeverdachten uitbreidt.” Legt Aleona uit.
“Heeft dat ook te maken met die telefoontaps? Daar heb ik wel iets over gelezen.”
“Indirect wel.” Aleona knikt. “Een aantal senatoren heeft toegegeven dat ze tegen verlenging van de wet hebben gestemd vanwege de onthullingen van het afluisteren van telefoongesprekken van Amerikaanse burgers. De meerderheid van de Senaat was al van mening dat de wet te veel inbreuk maakte op de privacy, maar het feit dat Bush zonder machtiging van de rechter toestemming heeft gegeven om het telefoon- en emailverkeer van duizenden Amerikanen af te tappen, heeft sommige twijfelaars over de streep getrokken.”
“Het kot in met hem.” Zegt Suna dwars. “Op het bespioneren van Amerikaanse staatsburgers zonder rechterlijke machtiging staat een gevangenisstraf van tien jaar.”
“Dat zal niet zo gauw gebeuren,” Aleona glimlacht, “maar de telefoontaponthulling kwam het Witte Huis natuurlijk wel verrotte slecht uit net nu. Die wet heeft alleen maar geleid tot geheimzinnigheid en geknoei met de waarheid.”
“Over geheimzinnigheid gesproken...” Manon prikt voorzichtig een stukje cake aan haar vorkje. “Hoe is het met je mysterieuze CIA-vluchten?”
“Schei toch uit!” Aleona verslikt zich in een slokje thee en krijgt een vreselijke hoestbui. Manon en Suna kijken elkaar even aan en wachten af. “Als het niet zo’n tragisch onderwerp was zou je het een klucht kunnen noemen. Mijn hemel! Het is nu wel duidelijk dat er heel wat van die schimmige vluchten hebben plaats gevonden en er zouden ook meerdere Europese landen bij betrokken zijn.”
“Dat kan toch zomaar niet?”
“Natuurlijk kan dat niet!” Aleona spreidt haar armen. “Maar wat doe je er tegen? Voor Amerikaanse toestellen die niet onder de civiele luchtvaart vallen moet vooraf toestemming worden gevraagd om te mogen landen. Als die toestemming er is gaat men verder niet controleren wat er aan boord is.”
“Daar kan natuurlijk makkelijk misbruik van worden gemaakt.” Suna schudt haar hoofd.
“Absoluut.” Zegt Aleona. “De afspraak is gebaseerd op vertrouwen.”
“En was er toestemming voor dat vliegtuig dat op Schiphol stond vorige maand?” Wil Manon weten. Haar oog valt op de grijnzende stenen kerstpoppetjes op de schoorsteen en bedenkt dat ze daar straks een foto van wil maken. “Dat was toch van een bedrijf dat als dekmantel fungeert voor de CIA?”
“Path Corporation.” Aleona knikt. “Dat denken we, ja. Maar nee, daar was volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken geen aanvraag voor binnen gekomen, dus ook geen toestemming voor verleend om te landen. Ze zijn het nu aan het uitzoeken.” Ze strijkt met haar vinger over het Elvis-portret in kruissteek op het kussen dat naast haar licht. “Maar wellicht deed de CIA dit transport onder de vlag van de civiele luchtvaart. Met dat Open Skies-verdrag wat we met Amerika hebben is dat namelijk heel makkelijk. Gevangenen vallen natuurlijk gewoon onder personenvervoer en dat hoeft niet aangemeld te worden.”
“De regering steekt ook bewust haar kop in het zand.” Zegt Suna driftig. “Ze willen gewoon niet weten dat ze meewerken aan het transport van mensen die in andere landen doodgemarteld worden. Wat niet weet wat niet deert.”
“Nou...” Aleona fronst haar wenkbrauwen.
“Ach kom,” Suna schudt misprijzend haar hoofd, “het is een typisch Nederlandse houding. We willen ons wel met de oorlogen in Irak en Afghanistan bemoeien, maar we willen ook graag onze handen schoon houden. Dus als we per ongeluk iemand gevangen nemen, geven we hem gauw over aan de Britten of de Amerikanen, die het niet zo nauw nemen met de Conventie van Genève. Het is alleen een beetje vervelend dat die vliegtuigspotters zo goed hun werk doen en aan de bel getrokken hebben, anders had er geen haan naar gekraaid. Dankzij hen is heel Europa nu in rep en roer en wat blijkt: in vrijwel elk Europees land zijn dit soort vliegtuigen gesignaleerd. Wie weet hoe lang we al meewerken aan Amerikaanse marteltransporten?” Ze snuift hoorbaar en steekt een flink stuk cake in haar mond.
“Lang waarschijnlijk.” Zegt Aleona terughoudend. “Ik heb iemand gesproken die bij de AIVD heeft gewerkt, volgens hem komen die vluchten van de CIA hier al jarenlang.”
“Zie je wel!” Suna spuugt een stukje cake uit en wijst met een priemende vinger naar Aleona. “Stilhouden en hopen dat de pers er geen lucht van krijgt. Ach, hoe hypocriet!” Ze slaakt een diepe zucht. “Nou ja, hopelijk komt er nu een einde aan die geheime CIA-martelkampen in Oost-Europa.”
“Ho!” Aleona steekt haar hand op. “Je draaft door, Susu. Daar is nog geen enkel bewijs voor gevonden.”
“In Polen en Roemenië.” Zegt Suna opgewonden. “Volgens Human Right Watch, en die zijn meestal uitstekend geïnformeerd.”
“Zolang de Amerikanen ontkennen kunnen we er niets mee.” Aleona haalt haar schouders op. “We moeten bewijs hebben.”
“Dit is toch niet te geloven!” In Suna’s stem klinkt een diepe frustratie door, ze realiseert zich waarschijnlijk dat ze hier niet veel tegenin kan brengen. “Die Rice draaide er zichtbaar omheen en ze komt er nog mee weg ook. Bot en zijn trawanten hebben zich compleet door haar laten inpakken.”
“Bush ontkent dat er ergens gemarteld wordt.”
“Dezelfde Bush wiens vice-president bij de Senaat heeft gepleit voor uitzonderingspositie voor de CIA om vermeende terroristen te mogen mishandelen en martelen in het buitenland?”
“Die Bush, ja.” Aleona klinkt nu vermoeid.
“Oh, nee, dan is het duidelijk.” Suna kijkt haar triomfantelijk aan. “Aleona, jij weet net zo goed als ik dat er geheime kampen zijn.” Ze slaat met haar hand tegen haar voorhoofd. “Ik snap niet hoe we zo blind hebben kunnen zijn. Guantanamo Bay werd alleen maar gebruikt als afleidingsmanoeuvre. Daar zitten helemaal niet de “ergsten van de ergsten”, zoals Rumsfeld ons verzekerde. Ha! Maar de echt grote jongens zijn elders ondergebracht. Dat zijn de spookgevangenen die van land naar land reizen zodat ze niet traceerbaar zijn. Dat zou dus heel goed in Polen of Roemenië kunnen zijn.
“Als dat zo zou zijn verliezen ze voorlopig hun stemrecht in de Europese Unie. Maar laten we het niet hopen, want het zou voor het aanzien van Europa niet best zijn.” Aleona staat op. “En troost je, dit akkefietje heeft in ieder geval consequenties voor de beslissing die binnenkort moet worden genomen over de Nederlandse deelname aan militaire missies in Afghanistan. Kamp zal hier in ieder geval niet blij mee zijn.” Ze kijkt Manon glimlachend aan. “Nu krijg je in ieder geval een indruk van Suna’s fanatisme over dit onderwerp. Het wordt vast een mooie tentoonstelling. Ik zal je map pakken.”